Böbrek hastalıkları, böbreklerin işlevlerini yerine getirememesi sonucu ortaya çıkan sağlık sorunlarıdır. Bu hastalıklar genellikle sinsi ve ağrısız bir şekilde ilerler. Toplumda yaygın olarak görülen belirtiler arasında kanlı idrar yapma, idrar sırasında yanma ve acı hissetme, belde tek taraflı ya da çift taraflı yan ağrısı bulunmaktadır.

Böbreklerin işlevlerinde azalma, akut veya kronik olarak ortaya çıkabilir. Akut böbrek yetmezliği aniden gelişirken, kronik böbrek hastalığı yıllar içinde yavaş yavaş ilerler. Böbrekler, kandaki atık maddeleri süzerek idrar yoluyla dışarı atarlar. Böbreklerin işlev kaybı, vücutta atık maddelerin birikmesine ve diğer organları etkileyerek koma haline kadar giden zehirlenmelere yol açabilir.

Böbrekler, fasulyeye benzeyen ve yaklaşık 10 cm boyunda olan organlardır. Boşaltım sisteminde yer alırlar ve başta üre olmak üzere kandaki atık maddeleri süzerler. Böbrek hastalıklarını inceleyen tıp alanı nefroloji olarak adlandırılır. Böbreklerde nefron adı verilen çok sayıda süzme ünitesi bulunur ve yaşla birlikte bu nefronların sayısı azalır. Kalp tarafından dakikada pompalanan kanın beşte birini böbrekler filtre eder.

Vücutta asit-baz dengesini, sıvı-iyon dengesini, kan basıncının devamlılığını ve atık maddelerin atılmasını böbrekler sağlar. Ayrıca bazı hormonların üretildiği ve yıkıldığı yer de böbreklerdir. Böbrek hastalıkları nedeniyle böbreklerin işleyişinde sorun yaşandığında, bu durum vücudun diğer organlarını etkileyerek hayati risk oluşturabilir. Bu nedenle böbrek sağlığına dikkat edilmelidir.

Böbrek hastalıklarında görülen klinik belirtiler, hastalığın etkenine göre değişiklik göstermektedir. Genellikle iltihaplanma ve idrar yollarında akımın engellenmesi dışında, diğer böbrek hastalıklarında ağrı pek görülmez. Ancak, inatçı kaşıntı, bulantı ve kusma, çok su içme, iştahsızlık, halsizlik, idrarda azalma, aşırı idrar yapma, ciltte sarı kahverengi lekeler, erken yorulma, nefes darlığı, çarpıntı, bilinç bulanıklığı, kişilik değişimiyle saldırganlık, havale geçirme, tansiyonda ani yükselme, çocuklarda gelişim geriliği ve gece idrar kaçırma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Böbrek hastalıklarında görülebilen bu belirtiler, başka hastalıklarda da ortaya çıkabilir. Bu yüzden hastaların detaylı değerlendirilmesi ve böbrek hastalıkları açısından tetkiklerin yapılması doğru tanıya yardımcı olacaktır. Böbrek hastalıklarındaki klinik bulgular arasında ürik asit yüksekliği, kan albümin düzeyinde düşüklük, kanda üre ve kreatinin değerlerinde yükselme, kanda çökme hızında artma, kanda hepatit B-C virüsünün tespit edilmesi, ciltte kuruma ve renk değişmesi, idrarda kan, protein ve iltihap hücrelerinin görülmesi, kalpte büyüme, akciğerde su toplama gibi bulgular tespit edilebilir.

Böbrek sağlığı için öncelikle yaşam tarzının değiştirilmesi gerekmektedir. Beslenmede alınan tuz ve protein oranları oldukça önemlidir. Ayrıca sigara içme alışkanlığı varsa bunun terk edilmesi tavsiye edilir. Böbrek hastalıklarından korunmak için bol su içilmelidir. Tatlı, alkollü ve kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır. Özellikle sporla uğraşanların daha fazla sıvı alması gerekmektedir. Gece tuvalete çıktığınızda mutlaka bir şey içmelisiniz. Düzenli olarak hareket etmek, böbrek taşlarından korunmanızı sağlar. Bunun için bolca dans edebilirsiniz. Kendinizi üşütmemeli, ayaklarınızı ve böbreklerin olduğu bel bölgesini sıcak tutmalısınız.

Böbrek hastalıkları belirtileri olan idrarda yanma, kasık ağrısı, ateş, bel ağrısı gibi etkiler olursa hemen bir üroloğa gitmelisiniz.