Böbrek tümörü, böbrek içinde gelişen hücrelerin anormal büyümesi ile meydana gelir. Bu tümörler habis (kötü huylu) veya selim (iyi huylu) olabilir. Böbreklerde farklı türde tümörler ve hastalık evreleri bulunur. Böbrekte tespit edilen tümörler genellikle ilk etapta kötü huylu olarak kabul edilerek detaylı bir şekilde araştırılır. Kötü huylu böbrek tümörü böbrek kanseri olarak adlandırılırken, iyi huylu böbrek tümörleri kanser dışı lezyonlar olarak tanımlanır. Tümörün özelliklerine göre tedavi aşamaları belirlenir.

Böbrekler, karnın arka üst tarafında bulunan, fasulye şeklinde ve kırmızı-kahverengi kapsülle kaplı iki organdır. Bu organlar vücutta zehirli ve atık maddeleri, fazla mineralleri ve suyu süzerek dışarı atmakla görevlidir. Alt kaburga kemikleri ve sırt kasları böbrekleri dış etkenlerden korur. Böbreklerden süzülen idrar, üreter adı verilen borular aracılığıyla mesaneye taşınır ve buradan dışarı atılır.

Böbrek tümörleri iyi huylu ve kötü huylu olarak sınıflandırılır:

Selim böbrek tümörleri arasında en sık rastlananlar şunlardır:

Bu tür iyi huylu böbrek tümörleri asemptomatik renal lezyonların yaklaşık %70'ini oluşturur. MR ve tomografi gibi radyolojik değerlendirmelerle yapılan Bosniak sınıflandırmasına göre, I, II ve IIF grubu kistler iyi huylu kabul edilerek tedaviye gerek kalmaz. Ancak III ve IV grubu lezyonlar yüksek kanser riski taşıdığından tedavi edilmelidir.

Bu böbrek tümörleri radyolojik olarak böbrek hücreli kanserle benzerlik gösterir ancak iyi huylu olarak kabul edilir. Genellikle kadınlarda ve 50 yaş sonrasında görülür. Radyolojik incelemelerle tanı konulabilir.

Böbrekte en fazla görülen ve böbrek hücreli kanserle benzerlik gösteren iyi huylu tümördür. Tespit edilen böbrek tümörlerinin yaklaşık %3-7 oranı onkositomdur. Patolojik inceleme yapılarak tanı konulabilir. Bu tümörler daha çok yaşlı kişilerde görülür. İğne biyopsisi ile tanı konulabilir.

Bu böbrek tümörüne sadece radyolojik görüntüleme ile tanı konulabilir. Ultrason ve tomografi ile tanı konulabilir. Tedavi, tümörün boyutuna, semptomlarına ve hastanın koşullarına göre belirlenir. 4 cm'den büyük olanlar özellikle hamilelerde kanamaya neden olabilir ve cerrahi yolla çıkarılabilir.

Kötü huylu böbrek tümörü böbrek kanseri olarak tanımlanır. Bu en çok görülen renal hücreli kanser türüdür. Genellikle 60 yaş üstündeki kişilerde görülür. Genetik yatkınlık varsa genç yaşlarda da görülebilir. Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla rastlanır. Erken teşhis ve cerrahi müdahale ile iyileşme olasılığı yüksektir. İlerlemiş aşamalarda tümör karaciğer, lenf bezleri, kalın bağırsak ve pankreasa yayılabilir.

Kötü huylu böbrek tümörünün oluşumunda bazı risk faktörleri bulunmaktadır:

Böbrek tümörü küçük olduğunda fazla belirti olmaz. Ancak ne kadar erken teşhis edilirse iyileşme olasılığı o kadar yüksek olur. İleri aşamalarda belirtiler ortaya çıkabilir:

Klasik üçlü olarak tabir edilen yan ağrısı, kanlı idrar ve ele gelen kitle tanıda yardımcı olur. Ancak bu belirtiler hastaların sadece %10-15'inde görülür. Böbrek tümörü tanısı genellikle başka bir tetkik için yapılan radyolojik incelemelerde belirlenir. Bazı hastalarda metastaz nedeniyle ortaya çıkan belirtiler tanıya yardımcı olabilir.

Böbrekte oluşan tümörlerin kanser olmayanları da gözlenebilir. Örneğin adenom, anjiyomiyolipom ve onkositom gibi iyi huylu böbrek tümörleri de vardır. Ancak kesin tanı konulmadan önce her böbrek tümörü kanser olarak kabul edilmelidir. Gerekli tetkikler ve incelemeler yapılarak tümörün habis ya da selim olduğu tespit edilmelidir.

Böbrek tümörü kötü huylu olursa tedaviden önce evreleme yapılır. Tümörün boyutu ve yayılımı belirlenerek tedavi planı yapılır.

Cerrahi girişim temel tedavi yöntemidir. Genellikle radikal nefrektomi şeklinde yapılır ve böbrekle birlikte çevre dokular da çıkarılır. Küçük tümörler için parsiyel nefrektomi uygulanabilir. Ancak her böbrek tümöründe bu yöntem uygulanamaz.

Böbrek tümörü büyük damarlara veya akciğerlere yayılmışsa, bu alanlara da müdahale gerekebilir. Bu tür büyük operasyonlar her hastanede yapılamaz, dolayısıyla doktorlarla birlikte hasta ve yakınları ameliyata karar vermelidir.

Böbrek tümörü tedavisinde kemoterapi ve radyoterapi de uygulanabilir. Radyoterapi ile cerrahi girişim sonrası kanser hücreleri radyasyon ışınları ile yok edilir. Metastaz yapan böbrek tümörlerinde ağrı ve kanama gibi belirtiler bu tedavi ile iyileştirilebilir. Erken teşhis edilen böbrek tümörü iyileşme olasılığı yüksek olan bir kanser türüdür. Bu nedenle böbrek tümörü şüphesi varsa zaman kaybetmeden tanı ve tedavi için harekete geçilmelidir. Erken aşamada tedavi edilen hastaların iyileşme süreci de daha rahat geçer.