Böbrek nakli sonrası, alıcıların sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmesi yapılacak kontrollere özen göstermekle, düzenli olarak ilaçların kullanımıyla, bol su içmekle ve genel sağlık kurallarına uyacak şekilde bir yaşam tarzını benimsemekle sağlanır. Nakil olan hastalara verilen takip programı bu konuda yardımcı olur. Nakil olan kişiler ilk bir yılda her şeye dikkat etmelidir.
Çünkü bu dönem sorunların en çok olduğu süreçtir. Bundan sonra alıcılar sağlıklı bir yaşam sürebilir. Hastaların bir yıl içinde düzenli kan vererek, gereken tetkikleri yaptırması sağlanmalıdır. Bu sayede nakledilen böbreğin fonksiyonları takip edilmekte ve ilaçların doz ayarlaması yapılmaktadır. Hastanın durumu yapılacak kontrollerin sıklığını belirlemede önemli bir unsurdur.
Böbrek nakli olanlar nelere dikkat etmeli?
- Kilo kontrolü ve tansiyon takibi yapılmalı
- Vücut ısısı sürekli takip edilmeli
- Sağlıklı beslenmeye dikkat edilmeli ve bol su içilmelidir
- Düzenli egzersiz yapılmalı, yürüyüş programları hazırlanmalıdır
- Şeker hastaları kan şekerini kontrol altında tutmalıdır
- Diş bakımı ve genel temizliğe dikkat edilmelidir
- Sigara içilmemeli, içilen ortamlara girilmemelidir
- Evcil hayvanlardan uzak kalınmalıdır
- Böbrek nakli olan kişiler 1 ay araç kullanımından uzak durmalıdır
Böbrek nakli sonrasında ilaç kullanımı
Böbrek nakli olan kişiler bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarla, antibiyotik ilaçları kullanırlar.
İhtiyaç duyulduğu takdirde kolesterol ilaçları ve tansiyon ilaçları da kullanılabilir. Böbrek sağlığı bakımından bağışıklık baskılayıcı ilaçların kullanımı önemlidir. Hastalara bu ilaçları nasıl kullanacağı konusunda bir çizelge hazırlanır. Buna uygun şekilde ilaçlar zamanında ve verilen dozda alınmalıdır.
Böbrek naklinden sonra ne zaman doktora gidilmelidir?
- Ateş 38 dereceden fazla olduğunda
- El ve ayak bileklerinde şişme olduğunda
- İdrarın azalması, renginde değişiklik olması ya da idrarda yanma olması halinde
- İshal ve kusmanın sürekli olmasında
- Tansiyonun aniden düşmesi ya da yükselmesi halinde
- Nefes darlığı çekilmesi, öksürük nöbetlerinin olması
- Diş sağlığı bakımından antibiyotik kullanımı gerektiğinde
- Hastaya aşı yapılması gerektiğinde
- Çocukluk dönemi hastalıklarından birinin geçirilmesi durumunda acilen doktora gidilmelidir.
Böbrek nakli sonra enfeksiyon oluşması
Böbrek nakli olan kişiler için, enfeksiyon oluşması oldukça risklidir. Böyle bir sorunda hemen doktora gidilmelidir. Nakil olan hastalara birkaç ayda ya da yıllar sonra enfeksiyon oluşabilir. Ateşin 37,5 derecenin üzerinde olması, halsizlik, üst solunum yolu enfeksiyonları, burun akıntısı olması halinde hastalara dinlenme tavsiye edilir. Ancak uzun süreli ishal, idrarda yanma, bulantı ve kusma, kas ağrısı ve titreme olduğu takdirde gecikilmeden doktora gidilmelidir. Halka açık yerlerden uzak kalınarak, diğer insanlarla temastan kaçınılarak, temizlik kurallarına dikkat edilerek, besinlerin hijyenine önem vererek, evcil hayvanlardan uzak kalarak enfeksiyonlardan korunma sağlanmalıdır.
Böbrek nakli sonrası rejeksiyon (Organ reddi) belirtileri nelerdir?
Böbrek nakli olan kişilerde nadir de olsa organ reddi olabilir. Hastalardan alınan kan örneğiyle yapılan tetkiklerde kreatinin düzeyi yükselirse, erken aşamada organ reddi teşhisi yapılabilir. Bu hastalar iyi takip edilirse, düzelme sağlanabilir. Bu nedenle hastaların kontrollerini aksatmaması gerekir. Bunun dışında bazı belirtilerin olması halinde, hemen doktora gidilmesi gerekir.
- Greft bölgesinde ağrı, hassasiyet ve şişlik oluşması
- Hızla kilo alma, ödem ve sıvı birikimi olması
- Ateşte ve kan basıncında yükselme olması
- İdrarın azalması ve yanma olması
- Üre ve kreatinin değerlerinde yükselme olması
- Bulantı ve kusma, iştahsızlık, genel vücut ağrısı, halsizlik gibi etkilerin olması halinde, mutlaka doktor bilgilendirilmelidir.
Böbrek nakli sonrasında beslenme nasıl olmalı?
Nakil yapılan hastaların sağlıklı kişiler gibi beslenmesi önerilir. Diyalize girerken tüketemedikleri yiyecekleri rahatlıkla yiyebilirler. Ancak kilo almamaları gerekir. Karbonhidrat yerine sebze ve meyveler tercih edilmeli, aşırı tüketimden kaçınılmalıdır. Belirli dönemlerde kilo takibi yapılmalıdır. Çünkü kortizon nedeniyle iştahta açılma ve doyma hissinin azalması nedeniyle kilo almaya daha meyilli olunur. Tuz alımı kısıtlanmalı, şekerli besinler azaltılmalıdır. Günde en az 2 litre su alınmalı, hayvansal yağlar, yağlı besinler tüketilmemelidir.
Böbrek nakli sonrası sosyal yaşam nasıl olmalı?
Hastaların ilaçlarını düzenli kullanarak aktif yaşama dönmesinde sakınca yoktur. En kısa sürede tempolu yürüyüşler yapılabilir. Arkadaşlarla kalabalık ortamların dışında görüşülmelidir. Evde bisiklet çevirme, yüzme gibi hafif egzersizler yapılabilir. Bu hem hastanın yaşama daha olumlu bakmasına hem de stresin azaltılmasına yardımcı olur.
