Böbrek Fonksiyon Testleri
Böbrek Fonksiyon Testleri, İnsan vücudunda böbrek organının ana vazifesi zararlı maddeler ve aşırı suyun vücuttan atılabilmesi için idrar meydana getirmektir. Bu sayede kan basıncı ve kan yapımı kontrolü sağlarken, kemik yapımına da katkı sağlamaktadır. Bir diğer görevi ise su, sodyum, potasyum, hidrojen, bikarbonat, kalsiyum, fosfor, magnezyum gibi maddelerin vücutta dengeli bulunmasını sağlamak, diğer bir deyişle sıvı-mineral dengesini kurmaktır.
Üre, ürik asit, kreatinin gibi metabolizma artıklarının; İlaç, toksin ve metabolitlerin detoksifikasyonunu ve vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Kan basıncının ayarlanması için var olan hormon benzeri etkiye sahip, Renin-anjiotensin sistemi, renal prostaglandinler ve renal kallikrein-kinin sistemleri ile hayati önem taşımaktadır. Ekstrasellüler (Hücre dışı) sıvı hacminin düzenlenmesine; eritropoietin, D vitamini ile metabolizmaya yardımcıdır. Peptit hormonları ve bazı hafif zincirler, beta2-mikroglobülin gibi küçük molekül ağırlıklı proteinlerin yıkımını sağlar ve glukoneogenez, lipid metabolizmasına yardımcıdır. - Akut ya da kronik böbrek yetmezliği;
- Sıvı-elektrolit dengesizliği;
- Hematolojik sistem bozuklukları ve kardiyovasküler sistemde olumsuzluklar;
- Hipertansiyon;
- Solunum sisteminde görülen Asidoz sebepli kussmaul solunum ve Hiperventilasyon neticesinde parsiyel karbondioksit basıncı düşmesi;
- İştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, üremik toksinler, ağızda amonyak ko
kusu olması, bağırsaklarda kanama ve iritasyon, kanda pıhtılaşma sorunu, Konstipasyon olması;
- Sinir sisteminde Konfüzyon ve farklı seviyelerde bilinç kaybı, Hallüsinasyonlar ve ileri derecede kişilik değişiklikleri;
- Halsizlik, cilt renginde toprak rengine dönüklük ve solma, deride üre kristalleri nedeniyle kaşıntı olması ve inatçı hıçkırık nöbetleri şikâyetleri;
Gibi durumlarda böbrekfonksiyon testleri (İdrar ve kan analizleri olarak iki farklı grup test) yapılmaktadır.
Kan Testleri
Serum Na, K, Cl, HCO3, kreatinin ve üre azotu (BUN) düzeyleri böbrek fonksiyonlarını incelemek üzere için en çok yapılan testlerdir. BUN kandaki üre azotu olup; fazla protein alımı, aminoasit infüzyonu, hızlı katabolizma, tetrasiklin ya da steroid (Kortizon) alımı, akut rahatsızlıklar gibi nedenlerle böbrek hastalığı henüz başlamadan kanda artabilir. Normalde BUN / kreatinin oranı 10/1'dir. Bu değerin 10'dan büyük olduğunun saptanması, Ekstrasellüler sıvı hacminde azalışın bir bulgusu olabilir. Yine bu değerin orantılı artışı böbrek yetmezliği göstergesi sayılmaktadır.
Sağlıklı bir insandaki parametreler ve ölçüm sonuçlarının normal değeri aşağıdaki gibi olmalıdır. - Na 135-145 mEq/lt
- K 3,5-5 mEq/lt
- Cl 95-105 mEq/lt
- HCO3 22-26 mEq/lt
- Kreatinin 0,5-1,2 mEq/lt
- BUN 10-20 mg/dl
- Üre 20-40 mg/dl
İdrar Analizi
Renal (Böbreklerle ilgili) ya da sistemik bir hastalık varlığını, türünü ve gidişatını tahminde kullanılan basit, ancak oldukça önemli bir testtir. - Dansite: Sağlam böbrekte dansite 1008-1030'tür.
- İdrar pH'ı: Genellikle asittir (PH 5-6).
- Osmolarite: Erimiş partiküllerin sayısıyla orantılıdır.
- Proteinüri: Duyarlı yöntemler kullanılırsa, 150 mg/gün proteinüri bulunabilir.
- Hücresel elemanlar: Eritrosit, lökosit, eozinofil, tübül veya yassı epitel hücresi, bakteri, mantar veya malin hücreler içerebilir.
- Silendirler: Eritrosit, Balmumu, Granüler, Lökosit ve geniş silendir olmalarına göre farklı değerlendirilir.
- Bakteriüri: Bir sahada 10'un üzerinde canlı bakteri görülmesi gerçek bir enfeksiyonun belirtisidir.
- Kristaller: Sistin kristalleri sistinüri tanısında önemlidir. Yuvarlak görünümdeki tübül epitelleri renal enfeksiyonda görülebilir.
İdrar normal şartlarda üreterler yoluyla mesaneye gelmekte ve belirli miktara ulaşıncaya dek burada toplanmaktadır. Ardından sfinkter uyarılmakta ve üretra yolu ile atılmaktadır. İnsanda ortalama günlük ultrafiltrat miktarı 150-180 lt. İken, günlük idrar miktarı 1200-1500 ml'dir. Glomeruler filtrasyon hızı ise normal şartlarda dakikada 120 ml iken bu hız 50 ml'nin altına düşerse, böbrek yetmezliği meydana gelmektedir.
GF değerinin ölçülmesinde en çok kreatinin klirensi kullanılmakta ve iki ayrı yöntemle (24 saat idrar toplanarak ve sadece seruma bakılarak) yapılmaktadır:
20.01.2024 14:10:01
Böbrek Fonksiyon Testleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
